Yangi kema

“Sen ko’rgan har bir narsa nozik muvozanatda mavjud. Podshoh sifatida sen ushbu muvozanatni tushunishing va sudralib yurgan chumolidan to sakrab o’tayotgan antilopagacha bo’lgan har bir jonzotni hurmat qilishing kerak.»

– Mufasa. Qirol sher

28 oktabr kuni TIQXMMI INTERNATIONAL HOUSE-TASHKENT akademik litseyida bo’lib o’tgan taqdimot haqida aytib berish uchun bundan yaxshi so’zlar yo’q bo’lsa kerak.

Tadbir tashkilotchisi Dmitrieva Anastasiya Borisovna va uning jamoasi bizga «Hayot doirasi» ning ahamiyatini eslatdilar, ekologiya va hayvonot dunyosi muammolarini ko’tardilar. Tadbirning o’ziga xos xususiyati uni o’tkazish uchun foydalanilgan bazadir. Bazadan Joel Sartore ruxsati bilan foydalanildi. Sizga uning kimligini quyida aytib beramiz.

Joel Sartore amerikalik fotosuratchi, notiq, yozuvchi, o’qituvchi va National Geographic jurnalida uzoq vaqt xizmat qilgan. U National Geographic Photo Ark loyihasi rahbari, dunyodagi hayvonot bog’lari va qo’riqxonalarida topilgan taxminan 12000 hayvonot turini hujjatlashtirish uchun 25 yillik umrini sarflagan.

Uning tabiatga bo’lgan qiziqishi bolaligidanoq, onasining rasmli kitoblaridan birida, so’nggi sayohatchi kabutar haqida bilib olganidan boshlangan. O’shandan beri u turli xil hayvonot turlarini yaqindan o’rgangan.

«Jurnallardagi maqolalar chiqdi va esdan chiqarildi, – deydi fotograf. – Ammo yo’qolib ketish xavfi ostida bo’lgan turlarning ahvoli yaxshi tomonga o’zgarib borayotganining alomatlarini hech qachon ko’rmaganman. Va men ularga qandaydir yordam berish uchun shaxsan nima qila olaman?»

Bu savolga javob Sartorga tug’ilgan shahri Linkoln (Nebraska) da yalang’och qazuvchi kalamush bolasini – kichik kemiruvchini suratga olayotganda keldi.

Sartore kemiruvchini hayvonot bog’i oshxonasida topgan va oq ovqat taxtasi fonida uni suratga oldi. Natijada hayvonning professional studiyadagi kabi sifatli portreti yaraldi.

«Men suratga olayotgan turlarning kamida 75-80 foizini yo’q bo’lib ketishdan saqlab qolish mumkin. Biroq, buning uchun odamlar o’zlarining mavjudligini bilishlari kerak, odamlar ularga muhabbat qo’yishlari kerak – ularga qanday yordam berishni bilishni xohlashadi», deydi Sartore.

Bizning o’quvchilarimiz nima qilishdi? Ular bizga nafaqat hayvonlar haqida gapirib berishdi. Hamma uning nomidan gapirdi. Har bir inson bir soat davomida o’z shaxsiyatini unutib, tanlangan hayvonning shaxsiyatini sinab ko’rdi. Tinglovchilar «yolg’iz mo’ylovli» ilonlar borligi, sekin lorislar, Florida panteralari haqida bilib oldilar … Hammasi bo’lib 13 turdagi hayvonlar namoyish etildi, ular orasida yirtqichlar, sutemizuvchilar va hasharotlar bor edi. Har bir talabaning ishi ulkan asar bo’lib, u kichik esdalik sovg’alari bilan belgilandi va biz eng dolzarb maqsad – ularni bu hayvonlarni sevib qolishlariga erishildi deb umid qilamiz. Har bir harakatlaringiz uchun javobgarlikni his eting va befarq qolmang. Ehtimol, bu voqea kattaroq narsaning boshlanishi bo’lib, barchani nima qilish mumkinligi haqida o’ylashga majbur qilar?

O’quvchilarimiz chiqishlari haqida Lady gazetasining «№ 40 (1116) 5.11.2020» sonida o’qing.

Maqola muallifi, Dmitrieva Anastasiya.